Kweken in broedkooien

Veel vogelkwekers die gericht vogels kweken, bijvoorbeeld voor tentoonstellingen, gebruiken broedkooien. Hiermee kunnen relatief veel vogels gekweekt worden in een beperkte ruimte. De verzorging en nestcontrole is snel en makkelijk uit te voeren wat de stress kan beperken. Tevens heeft de kweker controle over de samenstelling van de broedparen en kan hij zelfs de broedperiode verschuiven. De belangrijkste nadelen van broedkooien zijn de beperkte ruimte voor de vogels en afwezigheid van direct zonlicht.

Wat voor broedkooien?

Er zijn verschillende soorten broedkooien en de aanschaf kan een grote investering zijn die wel jaren naar tevredenheid gebruikt moet kunnen worden.

Kistkooi

De meest gebruikte broedkooi in Nederland is de kistkooi, deze kooi heeft alleen tralies aan de voorkant en de andere wanden zijn dicht. Zo voelen vogels zich snel op hun gemak en worden ze niet gestoord door de vogels om hun heen. De kooi heeft meestal één of meer lades om het schoonmaken te vergemakkelijken. Als u besluit in kistkooien te willen gaan kweken kunt u kiezen uit verschillende materialen. De bekendste materialen zijn kunststof en hout. Kunststof is makkelijker en beter schoon te houden, maar ook een stuk duurder dan hout. De lades in de kooien zijn handig bij de schoonmaak, in de lades kunt een laagje schelpenzand of houtsnippers strooien, maar ook kranten voldoen aan de eisen.

U kunt ook zelf kistkooien maken zodat ze precies aan uw eisen voldoen, waarschijnlijk bent u dan ook heel wat goedkoper uit. Als u met traliefrontjes wilt werken kunt u deze het beste eerst bestellen omdat de werkelijke maat iets af kan wijken van de specificaties van het product. Een bouwtekening van een broedkooi van 80 cm breed vindt u hier.

Draadkooi

Tegenwoordig worden in Nederland ook wat vaker draadkooien gebruikt. Ze worden onder andere gebruikt omdat ze hygiënischer zouden zijn doordat ze makkelijk schoon te maken zijn en een traliebodem hebben waardoor de ontlasting gescheiden is van de vogels, al blijft er natuurlijk ook ontlasting aan de tralies hangen. De traliebodem is voor verschillende vogelkwekers ook een belangrijk nadeel omdat sommige vogels graag op de bodem scharrelen. Andere voordelen zijn de prijs en handzaamheid, ze zijn wat goedkoper en lichter van gewicht dan kistkooien.

Sommige draadkooien kunnen gestapeld worden, maar ze kunnen ook aan twee haken aan de muur gehangen worden. Sommige draadkooien hebben lades (onder de traliebodem) om te voorkomen dat de ontlasting bij de benedenbuurman terecht komt. Verschillende verdiepingen kunnen ook door papier van een rol gescheiden kunnen worden zodat dit de ontlasting opvangt en makkelijk vernieuwd kan worden. Ook kunnen er tussenschotjes tussen de kooien geplaats worden zodat de vogels zich net zoals in een kistkooi sneller op hun gemak voelen.

Ik heb zelf een (Chinese) draadkooi van 102 cm lang gekocht voor € 50,- (nieuwprijs). Ik gebruik hem niet om vogels in te kweken, maar als tijdelijke (nood)huisvesting of quarantaine. De reden dat ik voor een draadkooi gekozen heb is dat ik hem na gebruik kan opvouwen, dit kost overigens best wat tijd, maar mogelijk gaat dat makkelijker bij een duurder (Italiaans) model.

Als ik hem gebruik, hangt de kooi buiten met twee haken aan een muur waar ik hem makkelijk van af kan tillen. Ik heb een beschutte plek uitgekozen, onder een afdak en tussen drie muren, maar 's middags kan de vogel er ook voor kiezen om in de zon te zitten. De bijgeleverde plastic zitstokjes zijn uiteraard vervangen door houten zitstokken.

Afmetingen

Over de minimale afmetingen die verschillende vogels nodig hebben lopen de meningen nogal uiteen en dit kan tot verhitte discussies leiden. Ik moet toegeven dat er succesvol wordt gekweekt in broedkooien van 40 of 50 cm breed. Persoonlijk zie ik toch liever een broedkooi van minimaal 70 cm breed voor een kleine rustige tropische vogel en een grotere ruimte naarmate de vogel wat groter en actiever is. Uiteraard speelt ook mee of de jongen en ouders buiten de kweekperiode in een volière worden geplaatst of niet.

Verlichting en lichturen

Uiteraard mogen alleen gezonde vogels die oud genoeg zijn voor de kweek worden ingezet. Het aantal uren licht is vervolgens erg belangrijk om deze vogels in de broedstemming te krijgen. In de rustperiode kan het beste een korte dag met 8-10 lichturen worden aangehouden en om vogels in de broedstemming te krijgen moet dit geleidelijk worden opgebouwd naar 12-14 uur, het verschil tussen de korte en lange dag moet minimaal 3 uur zijn. U kunt het beste een timer gebruiken voor het reguleren van de lichturen, want een inconsequent dagritme kan de vogels verstoren. De verlichting kan het beste in de broedkooi zelf hangen zodat er geen schaduwplekken ontstaan. Dit kan bijvoorbeeld met LED strips of hoogfrequente TL buizen, beide kunnen met een automatische dimmer langzaam aan en uit worden gezet zodat zonsopkomst en zonsondergang gesimuleerd kunnen worden.

Tips

Als u meerdere broedkooien heeft is het handig om kweekkaartjes te gebruiken waarop u kunt bijhouden welke vogels er in de kooien zitten en wanneer de verschillende eitjes zijn gelegd en uitgekomen. Op internet zijn diverse kaartjes te vinden die u gratis kunt gebruiken.

Als u gericht wilt kweken is het extra belangrijk om een goede administratie over de afstamming van uw vogels bij te houden, er zijn verschillende softwareprogramma's die dit vergemakkelijken.

Plaats de zitstokken in een broedkooi op voldoende afstand van de bovenkant van de kooi zodat de vogels vrij kunnen bewegen en het mannetje het popje zonder belemmering kan betreden, houdt bij kanaries zo'n 20 cm aan.

Streef naar een luchtvochtigheid van 65-70%, dit is te meten met een hydrometer. Als de luchtvochtigheid te laag is kunt u dit verhogen door een natte doek op te hangen of de vogels badwater aan te bieden.